21 Nisan 2008 Pazartesi

Fortune 500'deki internet şirketleri

Fortune her yıl yaptığı Fortune 500 araştırmasının 2008 yılı sonuçlarını açıkladı. Wal-Mart (hipermarketler zinciri) 378,799 milyar dolarlık cirosuyla birinci olurken, 372,824 milyar dolarlık cirosuyla Exxon Mobil (petrol - akaryakıt) ikinci, 210,783 milyar dolarlık cirosuyla Chevron (akaryakıt - enerji) üçüncü oldu. Tabi bu araştırmanın bizi ilgilendiren kısmı bilişim şirketleri, parametreyi daha da daraltırsak bizi daha çok ilgilendiren internet şirketleri.
Türkiye'de internet şirketi kavramına henüz alışamamış olsak da, bu şirketler sektör olarak internet hizmetleri ve perakende sektöründe anılıyor. Bu sektörün devlerinin sıralaması ise Fortune 500'de şu şekilde gerçekleşmiş;

SıralamaŞirket2007 yılı Gelir2007 yılı Kâr
1Google16,594 milyar $4,203 milyar $
2Amazon.com14,835 milyar $476 milyon $
3Liberty Media9,482 milyar $2,114 milyar $
4eBay7,672 milyar $348,3 milyon $
5Yahoo6,969 milyar $660 milyon $


Liderliği uzun süredir olduğu gibi yine Google almış. Google'ın %25 olan kârlılık oranı sektörel ortalamanın çok çok üstünde. Amazon.com, Google'dan sonra ikinciliği almış ancak eBay ile birlikte en düşük kârlılık oranlarına sahip. Amazon.com'un kârlılık oranı %3 civarında iken, eBay'de bu oran %4,5 civarlarında (Mert Canlı Blog | Online alışveriş mi açık arttırma mı?). Liberty Media, adına çok fazla aşina olmadığımız bir şirket ancak sahip olduğu web siteleriyle ciddi bir gelir rakamına ulaşmış görünüyor. Daha da önemlisi gelirinin önemli oranını kâra dönüştürebilmiş (kârlılık oranı %22 civarında). 5. likte ise Yahoo'yu görüyoruz.
Yıllık gelir bize şirketin yapısı ve büyüklüğü açısından faydalı bilgiler veriyor ancak bu gelirlerin kâra dönüştürülmesi daha önemli. Düşünüldüğünde yukarıdaki şirketler tarafından en azından orta vadede kâra dönüşecek yatırımların yapılmış olması da muhtemel (bu da şu anki masrafları arttırıp, kârlılığı düşürüyor doğal olarak). Google, hem ciro hem kârlılık bakımından en güçlü internet şirketi olarak öne çıkıyor. Liberty Media adını ise ileride sıkça duyabiliriz. Amazon.com, bir e-perakende sitesi olarak masraflarını kısma imkanı çok fazla yok aslına bakarsanız (alınan malın maliyeti üzerinde Amazon.com'un kısıtlı kontrolü), ancak operasyonel anlamda verimlilik sağlanırsa kârlılık kesinlikle pozitif yönde etkilenecektir. eBay'in ise açık arttırma sitesi olarak operasyona yoğun olarak masraf yaptığını söyleyebiliriz. Bu masrafın kısılması nispeten Amazon.com'a göre daha zor gibi görünüyor. Bu nedenle, eBay gelir modelini biraz daha geliştirebilirse, hali hazırda katlandığı operasyonel maliyeti karşılayacak ek gelirler yaratabilirse üst sıralarda kendine yer bulacaktır. Yahoo ise son günlerde sektörün devlerinin kıskacında ve rakamlar incelendiğinde gördüğü ilginin hakkını fazlasıyla veriyor.

2008 yılı Fortune 500; Internet Services and Retailing