7 Ocak 2008 Pazartesi

Alışveriş sitelerinde yapay zeka

Amazon.com ve dünyadaki birçok online alışveriş sitesi çapraz satış (cross selling) yöntemini kullanmaktadır. Peki çapraz satış (cross selling) ne demektir?
Çapraz satış aslında bir nevi yapay zekadır. Site elinde bulundurduğu tüm verileri harmanlayarak sizin satın alma davranışınızı etkilemek istemektedir. Mesela, Amazon.com'a girdiniz. Justin Timberlake'in son albümünü buldunuz, sepete koydunuz. Bu esnada Amazon.com boş durmadı. Milyonlarca veriden oluşan veritabanını analiz etti ve sizin demografik (yaş, cinsiyet, meslek vs.) özellikleriniz ile benzer kişilerden Justin Timberlake'in son albümü alanları buldu ve onların aldığı diğer ürünlerden size uygun olabilecekleri sıraladı. Sonuç olarak Amazon.com size, sizin beğenebileceğinizi düşündüğü ürünleri gösterdi ve bir nevi satın almanızı etkiledi. Bu sistem, ilk bakışta çok kolay gibi görünse de (kodlar sağolsun) sistemin aslında çok daha derinlemesine incelenmesi gerekmektedir. Kişinin satın alabileceği aralıktaki ürünleri göstermek dikkat edilmesi gereken hususlardan birisidir. Bir diğeri, satın alındığında site için katma değer yaratabilecek bir ürünün sergilenmesidir. Burada kastımız şudur; mesela kişiye bir LCD sattınız. Bu LCD'ye güzel bir kumanda satmaktan ziyade (belki $10-15) bir ev sinema sistemi satmayı tercih etmelisiniz. LCD'yi alabilen kişi ev sinema sistemini de düşünebilir. Ancak LCD alan kişinin kumanda alması için yapılacak bir çapraz satış stratejisi, sitenin bu çabayı göstermesine bile gerek kalmayacak bir marj ile geri dönmektedir. Ayrıca yapılan bazı araştırmalar göstermiştir ki, kişiler ürün satın aldıkları ekrandan başka bir ekrana giderek ürün almaktan ziyade, ürünü gördükleri ekrandan sepete atmayı tercih etmektedir. Bu sebeple sepete ekleme aksiyonunun alındığı ekranda gösterilecek nispeten büyük resim boyutunda çapraz satış ürünleri ve detayları açıklamalar, kişinin büyük ihtimalle bu ürünlerden birisini daha sepete eklemesine vesile olacaktır.
Türkiye'de IdeeFixe bu modeli az da olsa hayata geçirmiştir. Sitede bir kitaba tıkladığınız takdirde aşağıda 'Bu ürünü alanlar bunları da aldılar' başlıklı bir kısım göreceksiniz. Bu da aslında bir nevi çapraz satıştır.
Çapraz satış, yazılım geliştiricilerin sizin ne istediğinizi bulmaya çalışmasının bir diğer adıdır. Zahmetli, yorucu ve yaratıcılık gerektiren bir iş olduğu için, maliyeti yüksektir. Yine de, en optimum maliyetle, en optimum düzeyde yapılması online alışveriş sitesinin satışlarında gözle görülür bir artış sağlayacaktır.

Kaynak;
Clickz | Using Web Analytics to Cross-Sell
iMediaConnection | Cross-Selling Hazards