Yeni ekonominin diğer adı; Vikinomi

Wikipedia, sıkça yardımına başvurduğum, dünyanın en büyük ansiklopedisi olarak görülen web oluşumudur. Web oluşumu diyorum çünkü wikipedia birkaç bilim adamının veya uzmanın hazırladığı bir ansiklopedi değil, dünyanın dört bir yanından insanların oluşturduğu bilgi hazinesidir. Wikipedia, bünyesinde 9,5 milyona yakın makale barındırmaktadır.
Wikipedia'nın 6 yıl içindeki bu inanılmaz büyümesi iş dünyasında değişen bazı şeylere işaret etmektedir. Artık çok önemli bir kavramın hüküm sürdüğü dünyada yaşamaktayız; kitlesel işbirliği. İlkokulda hayat bilgisi dersinde "imece"den bahsedilirdi. TDK'ya göre imece, "Kırsal topluluklarda köyün zorunlu ve isteğe bağlı işlerinin köylülerce eşit şartlarda emek birliğiyle gerçekleştirilmesi." dir. Uzun yıllardır imece ile emek birliği yapan insanlar, artık internetin insanlara dünyanın her köşesini ulaşılır hale getirdiği bugünlerde dünya üzerinde imece yapmaya başladılar. Wikipedia, dünya üzerindeki imecenin en güzel ve en göz önünde örneklerinden biridir. Bir diğeri P2P (kullanıcıdan kullanıcıya) dosya transferleridir.
Aslında Web 2.0 felsefesi de bu anlayış üzerine kurulmuştur. Günümüzde Web 2.0 uygulaması diyebileceğimiz hemen hemen tüm web sitelerinin içeriği kullanıcılar tarafından oluşturulmuş, büyümüş ve büyümeye devam etmektedir. İnternetin sağladığı bu imkanın farkına varan şirketler, iş modellerine bu yeniliği yansıtmaya başlamışlardır. Örneğin, altın arama ve çıkarma konusunda uzmanlaşmış bir şirket olan Goldcorp'un sahibi, altın konusunda aradıklarını bulamadıkları bir dönemde katıldığı Linux konferansında kitlesel işbirliğinin farkına varmış, bu konuda birşey yapılabileceğini düşünmüştür. Şirketin altın arama ve çıkarma konusunda yaptığı tüm araştırmaların sonuçlarını web sitelerinde yayınlamış, en iyi çözüm önerisi getirene 500 bin dolar ödül vereceğini açıklamıştır. Mevzu bahis yıl 1990'ların sonu olduğu için ve bu tarz gizli bilgilerin herkesle paylaşılmasının pek de normal görünmediğinden fikir çok yadırganmış. Ancak gelen binlerce başvuru sonucunda kullanılan yöntemler sayesinde milyonlarca ons altına ulaşılmıştır. Şirketin büyüklüğü o zamanlar yüzbin dolarlar ile ifade edilirken, şu anda milyar dolarlar telafuz edilmektedir.
Bu örneğin yanı sıra, tıp alanında da benzeri uygulamalara raslamak mümkündür. Bir ilacın geliştirilmesi, bir tedavi yönteminin daha iyi hale getirilmesi gibi konularda dünya üzerindeki uzmanlar bilgilerini birleştirme yoluna gitmektedir.
Özel sektördeki bazı şirketler de bu gelişmelere kayıtsız kalmamıştır. Boing firması üzerinde çalıştığı bir uçak modelini dünya genelindeki yüzlerce iş ortağıyla birlikte online olarak tasarlamıştır. Böylelikle tüm kullanıcıların satıcıların mühendislerin katılımıyla daha kusursuz bir makine yaratılmıştır.
Kitlesel işbirliği günümüz iş dünyasının vazgeçilmez unsurlarından biridir. Tüm bu anlatılanlar doğrultusunda Wikipedia'nın örnek gösterilerek adı konmuş ekonomi dünyasının yeni adı; Wikinomics (Vikinomi)'dir. Geleneksel hiyararşik yönetim yapısı ve iş dünyası, kitlesel işbirliği ve sıfıra yakın hiyararşi karşısında güçsüz kalacaktır; tıpkı Microsoftun zamanla Google karşısında güçsüz kalması gibi.

*Bu yazı, Vikinomi (Wikinomics) kitabından esinlenerek yazılmış, kitaptan örneklere yer verilmiştir.